خمیر سیلیکون:

خمیر سیلیکون چیست؟

قبل از اینکه بدانید خمیر سیلیکون چیست، باید بدانید که داغ شدن یک پردازنده جزئی از ماهیت اصلی آن محسوب می شود و تاکنون هیچ راه حلی برای رفع این مشکل وجود ندارد. چیپست ها و پردازنده ها چه در گوشی موبایل و چه در لپ تاپ به دلیل مصرف انرژی الکتریکی از خود حرارت تولید می کنند. این حرارت اگر دفع نشود می تواند به پردازنده آسیب برساند و یا در بهترین حالت، موجب کند شدن آن بشود. از این رو پردازنده ها به یک فن خنک کننده مجهز می شوند؛ این فن ها در قسمت زیرین از یک لایه هیت سینک آلومینیومی بهره می برند که بر روی پردازنده قرار می گیرد.

در بین پردازنده و هیت سینک آلومینیومی، یک ماده به نام خمیر سیلیکون استفاده می شود تا حرارت ساطع شده از پردازنده به هیت سینک انتقال پیدا کند و پس از آن توسط فن خنک کننده دفع شود. خمیر حرارتی یا خمیر حرارتی  رسانای الکتریسیته نیست اما رسانای گرما است و به سادگی گرمای پردازنده را منتقل می کند. استفاده از یک خمیر سیلیکون مناسب می تواند موجب شود دمای پردازنده بین 10 الی 20 درجه پایین تر از حالت عادی باقی بماند و به همین دلیل اهمیت وجود آن بسیار زیاد است.

بد نیست بدانید خمیر سیلیکون اشتباه یا غلط مصطلحی است که به صورت عامیانه استفاده می شود، اسم اصلی این ماده گریس گرمایی می باشد.

راهنمای خرید خمیر سیلیکون

خمیر سیلیکون هم مانند قطعات و لوازم دنیای کامپیوتر، از تنوع بسیار زیادی برخوردار است و مدل های بی شماری از آن وجود دارد. شما می توانید این ماده را از چند هزار تومان الی چند صد هزار تومان در بازار پیدا کنید. بسیاری از افراد تصور می کنند که هیچ تفاوتی در خمیر های مختلف وجود ندارد و معمولا به سراغ ارزان ترین گزینه می روند. اما این یک باور غلط است و خمیر سیلیکون ها به واسطه موادی که در آن به کار می رود از یکدیگر متمایز می شوند.

با اینکه ماده اصلی تشکیل دهنده گریس حرارتی، سیلیکون است، اما کمپانی های مختلف ترکیبات مخصوص خود را در این خمیر ها به کار می برند تا بهترین نتیجه برای خنک کنندگی حاصل شود. از بهترین برند های تولید کننده خمیر سیلیکون می توان به دیپ کول، کولر مستر، گرین، ترمالتیک و … اشاره کرد. خمیر سیلیکون ها به طور کلی در 3 دسته بندی جای می گیرند که هر کدام برای کار خاصی مناسب خواهند بود. در ادامه این 3 نوع خمیر را بررسی می کنیم:

خمیرهای حرارتی بر پایه فلز

خمیر سیلیکون های فلزی را می توان در دسته بهترین ها قرار داد، این محصولات معمولا بسیار کمیاب هستند و قیمت بالایی دارند. دلیل این نامگذاری این است که کمپانی ها علاوه بر مواد پایه تشکیل دهنده خمیر سیلیکون، از ترکیبات پودر شده نقره، آلومینیوم و … استفاده می کنند که این موضوع می تواند موجب بالا رفتن پتانسیل در دفع حرارت شود. البته وجود فلز در این خمیر ها موجب شده تا آن ها رسانای الکتریسیته باشند، بنابراین در نصب آن ها باید دقت کافی انجام شود.

خمیرهای حرارتی بر پایه سرامیک

خمیر سیلیکون های سرامیکی جزء پر استفاده ترین خمیر ها در بازار هستند. این مدل ها نسبت به خمیر های نقره ای کارایی پایین تری دارند و پتانسیل کمتری در انتقال حرارت از خود نشان می دهند. با این حال به دلیل قیمت مناسب، این مدل ها انتخاب اصلی عده زیادی از کاربران می باشند. توجه داشته باشید که مدل های غیر اصل زیادی از این نوع خمیر ها در بازار وجود دارد و در هنگام انتخاب حتما به سراغ برند های معتبر بروید.

خمیرهای حرارتی بر پایه سیلیکون

شاید خمیر های بر پایه سیلیکون رایج ترین مدل های بازار باشند. این خمیر ها غالبا قیمت کمی دارند و می توانید آن ها را در اکثر فروشگاه های لوازم جانبی کامپیوتر بیابید. از آن جایی که سیلیکون ماده اصلی برای تشکیل خمیر سیلیکون است، نمی توان گفت کارایی این خمیر ها کم است اما به هیچ عنوان انتظار انتقال حرارت هم اندازه خمیر های نقره ای و سرامیکی را از این مدل ها نداشته باشید.

روش استفاده از خمیر سیلیکون

همانطور که میدانید تعویض خمیر سیلیکون یکی از اموری است که باید هر چند وقت یکبار آن را برای سیستم خانگی یا لپ تاپ خود انجام دهید. فرایند این کار در لپ تاپ ها به دلیل حساس بودن قطعات تنها توسط افراد متخصص قابل انجام است اما اگر کمی با قطعات سخت افزاری آشنایی داشته باشید می توانید به راحتی خمیر حرارتی کامپیوتر خانگی خود را تعویض کنید. توجه داشته باشید که پردازنده یکی از حساس ترین قطعات کامپیوتر است و در صورتی که در طول عملیات یکی از پین های آن دچار آسیب شود، عملکرد آن مختل می شود. برای تعویض خمیر سیلیکون طبق آموزش زیر عمل کنید.

• برای شروع کار سیستم خنک کننده پردازنده را جدا کنید و پردازنده را از سوکت مادربرد در بیاورید.
• سپس با یک دستمال تمیز خمیر سیلیکون قبلی را به آرامی پاک کنید تا سطح پردازنده تمیز شود.
• گریس گرمایی باقی مانده بر روی سیستم خنک کننده را هم تمیز کنید.
• پردازنده را مجددا داخل سوکت پردازنده قرار دهید.
• مقدار بسیار کمی از خمیر سیلیکون جدید را بر روی قسمت مرکزی پردازنده بریزید.
• می توانید از یک کارت برای پخش کردن خمیر در سطح پردازنده استفاده کنید.
• سیستم خنک کننده را مجددا بر روی پردازنده قرار دهید.

چه زمانی باید خمیر سیلیکون پردازنده را تعویض کنیم؟

تا اینجای مقاله، با کاربرد و انواع خمیر سیلیکون آشنا شدید و دانستید که این ماده یک بخش حیاتی برای سیستم محسوب می شود. اما شاید از خودتان بپرسید زمان تعویض خمیر سیلیکون کی فرا می رسد و هر چند وقت یکبار باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد؟ اگر مدت زیادی از خریداری لپ تاپ یا کامپیوتر خانگی تان می گذرد و متوجه افزایش دمای غیر عادی در آن می شوید، احتمالا زمان تعویض خمیر حرارتی فرا رسیده است. یکی دیگر از نشانه های انقضای خمیر سیلیکون، کند شدن سیستم است؛ خرابی گریس گرمایی افزایش دمای سیستم را به دنبال دارد که می تواند موجب کند شدن سیستم عامل شود. گذشته از آن بسیاری از تکنسین ها توصیه می کنند که هر 1 الی 2 سال یکبار نسبت به تعویض این خمیر اقدام کنید تا سیستم در بهینه ترین حالت خود باقی بماند.

و از کاربردهای دیگر آن میتوان برای ال ای دی ها و غیره استفاده کرد.